अमेरिका (यू.एस.) व सोयाबीन

सोयाबीन, एके कालचे कमी घेतले जाणारे पीक, अमेरिकन शेतीचा आधारस्तंभ बनला आहे, ज्यामुळे यूएस अर्थव्यवस्थेवर लक्षणीय परिणाम झाला आहे. 2022 मध्ये, नॅशनल ऑइलसीड प्रोसेसर्स असोसिएशन आणि युनायटेड सोयाबीन बोर्ड यांनी केलेल्या अभ्यासात असे दिसून आले की सोयाबीनने यूएस अर्थव्यवस्थेत $124 अब्ज डॉलर्सचे योगदान दिले आहे. या अष्टपैलू शेंगांना जगभरातील अन्न, इंधन आणि पशुखाद्य यांमध्ये अनुप्रयोग सापडला आहे, ज्यामुळे कृषी परिदृश्य बदलला आहे आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापार गतीशीलतेचा आकार बदलला आहे.

सोयाबीनचा उदय

सोयाबीनचा 1960 च्या दशकातील पर्यायी पिकापासून ते कृषी पॉवरहाऊसपर्यंतचा प्रवास त्यांच्या क्षमतेचा पुरावा आहे. यूएस शेतकऱ्यांनी सोयाबीनची अष्टपैलुत्व ओळखली, त्यांचा वापर पशुखाद्य, प्रथिने उत्पादन आणि निर्यातीसाठी केला. गेल्या काही वर्षांमध्ये, सोयाबीनच्या उत्पादनात वाढ झाली आहे, आजच्या पिकांनी त्यांच्या 1980 च्या समकक्षांच्या तुलनेत लक्षणीय फरकाने कामगिरी केली आहे.

जागतिक सोयाबीन बाजाराने स्फोटक वाढ अनुभवली आहे, ज्यामध्ये यूएस उत्पादन आघाडीवर आहे. 2000 च्या दशकाच्या सुरुवातीस, यूएस तेलबियांच्या निर्यातीने सुमारे $9 अब्जची कमाई केली, परंतु 2021 पर्यंत, केवळ सोयाबीनची निर्यात ही $26.4 अब्ज इतकी प्रभावी होती. ही वाढ काही प्रमाणात सोयाबीनच्या वाढत्या जागतिक मागणीमुळे आहे.

चीन फॅक्टर

सोयाबीनच्या बाजारपेठेत चीनची महत्त्वाची भूमिका आहे, जगातील सुमारे 60% सोयाबीनची आयात केली जाते. तथापि, 2018 मध्ये यूएस-चीन व्यापार विवादामुळे या गंभीर व्यापार संबंधात व्यत्यय आला. दोन्ही देशांद्वारे शुल्क लागू केल्यामुळे चीनने इतर स्त्रोतांकडून सोयाबीनची मागणी केली, प्रामुख्याने ब्राझील, जो तेव्हापासून सोयाबीनचा जगातील आघाडीचा उत्पादक आणि निर्यातदार बनला आहे.

ब्राझीलची स्पर्धात्मक किनार

गेल्या काही दशकांमध्ये ब्राझीलच्या सोयाबीनचे क्षेत्रफळ आणि उत्पादनाच्या उल्लेखनीय विस्तारामुळे ते सोयाबीन बाजारपेठेत आघाडीवर आहे. सोयाबीनचे किफायतशीरपणे उत्पादन करण्याची देशाची क्षमता आणि त्याचा स्पर्धात्मक निर्यात बाजारातील वाटा यामुळे शक्ती संतुलन युनायटेड स्टेट्सपासून दूर गेले आहे.

सोयाबीनचा वापर वैविध्यपूर्ण करणे

तीव्र जागतिक स्पर्धेने यूएस ला सोयाबीनसाठी पर्यायी अनुप्रयोग शोधण्यास भाग पाडले आहे. पशुखाद्य आणि अन्न उत्पादन यांसारख्या पारंपारिक उपयोगांच्या पलीकडे, अमेरिकन सोयाबीन बाजार जैवइंधन, अक्षय डिझेल आणि बायोप्लास्टिककडे वळत आहे. नवीकरणीय डिझेल, विशेषतः, एक आशादायक मार्ग म्हणून उदयास आले आहे, कारण ते पर्यावरणास अनुकूल असताना जीवाश्म इंधनावरील अवलंबित्व कमी करते.

सोयाबीनचे भविष्य

सोयाबीनचे भवितव्य सतत नावीन्यपूर्ण आणि बदलत्या जगाशी जुळवून घेण्याद्वारे चिन्हांकित आहे. यूएस शेतकरी सोया उत्पादनांसाठी बायोडिग्रेडेबल स्ट्रॉपासून टायर आणि शूज यांसारख्या बायो-आधारित उत्पादनांपर्यंत विविध अनुप्रयोगांचा शोध घेत आहेत. कार्बन फूटप्रिंट कमी करण्यासाठी आणि शाश्वत इंधनाची वाढती मागणी पूर्ण करण्यासाठी सोयाबीन उद्योग देखील जैवइंधन क्षेत्रात पाऊल टाकत आहे.

निष्कर्ष

सोयाबीन एक प्रायोगिक पीक म्हणून त्यांच्या नम्र उत्पत्तीपासून खूप लांब आहे. त्यांचे आर्थिक महत्त्व, अष्टपैलुत्व आणि जागतिक प्रभाव निर्विवाद आहेत. तथापि, एकाच निर्यात बाजारपेठेवर अवलंबून राहण्यामुळे निर्माण झालेली आव्हाने आणि विकसित होत असलेले कृषी क्षेत्र असे सूचित करतात की भविष्यात सोयाबीनचे महत्त्व टिकवून ठेवण्यासाठी वैविध्य आणि नावीन्यता महत्त्वाची ठरेल.

महितीसाठी गहू बाजारभाव सध्या तीन वर्षांतील सर्वात कमी पातळीवर का आहे? वाचा.

FAQ